Kiedy testament jest nieważny?
Testament daje możliwość rozporządzania własnym majątkiem na wypadek śmierci. Dokument ten wskazuje osoby lub podmioty, które będą dziedziczyć po śmierci spadkodawcy. Nie dochodzi zatem wówczas do tzw. dziedziczenia ustawowego. Aby jednak testament był ważny, niezależnie od jego rodzaju, trzeba spełnić warunki wskazane w przepisach prawa spadkowego. Kodeks cywilny szczegółowo określa sytuacje, w których testament może zostać uznany za nieważny.
Nieważność testamentu a kodeks cywilny
Zgodnie z 945 § 1 kodeksu cywilnego testament może zostać uznany za nieważny, jeśli:
- został sporządzony w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli;
- został sporządzony pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści;
- został sporządzony pod wpływem groźby.
Trzy wady oświadczenia woli
Zgodnie z powyższym istnieją trzy podstawowe wady oświadczenia woli, które mogą skutkować nieważnością testamentu. Pierwsza z wymienionych, czyli stan wyłączający świadome albo swobodne powzięcie decyzji lub wyrażenie woli, dotyczy najczęściej takich przypadków, jak np. choroby psychiczne, niedorozwój umysłowy, stan upojenia alkoholowego albo działanie pod wpływem środków odurzających podczas sporządzania testamentu.
Działanie pod wpływem błędu oznacza niezgodność między rzeczywistością a jej odzwierciedleniem w umyśle spadkodawcy. Jednocześnie przy badaniu takiej sprawy przed sądem przeanalizowane muszą być wszystkie okoliczności dotyczące błędu, wraz z oceną środków dowodowych i zeznań świadków.
Przy podejrzeniu sporządzenia testamentu pod wpływem groźby, podobnie jak w przypadku błędu, również uwzględniane są subiektywne przekonania spadkodawcy.
