Kiedy można podważyć testament?
Każdy testament, w tym nie tylko własnoręczny, ale i notarialny, może zostać podważony, jeśli istnieją ku temu faktyczne przesłanki. Możliwe jest to w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku lub innego postępowania, np. o uchylenie spadku. W zależności od rodzaju testamentu proces ten jest mniej lub bardziej skomplikowany.
Podważenie testamentu, gdy istnieją wady oświadczenia woli
Testament może zostać podważony, jeśli zawiera on wady oświadczenia woli, co wynika z art. 945 Kodeksu Cywilnego. W każdym z opisanych poniżej przypadków podważenie testamentu wymaga przeprowadzenia szczegółowego postępowania przed sądem i przedstawienia niezbędnych dowodów, w tym m.in. dokumentacji medycznej czy opinii biegłego świadka, a także zeznań świadków.
Wyróżniamy 3 podstawowe rodzaje wad oświadczenia woli w testamentach:
- Stan wyłączający świadome lub swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. W szczególności dotyczy to takich przyczyn, jak np. choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy (lub inny), przemijające zaburzenia psychiczne itp.
- Wyrażenie woli w wyniku błędu. Dotyczy to błędu, bez którego zaistnienia spadkodawca nie sporządziłby testamentu o określonej treści. Nie ma znaczenia, czy jest on skutkiem umyślnego lub nieumyślnego działania osoby trzeciej, czy też wynika z winy testatora.
- Wyrażenie woli w wyniku groźby. Kodeks cywilny nie precyzuje pojęcia „groźby”. Uznać można jednak, że mamy z nią do czynienia wtedy, gdy dochodzi do stanu zagrożenia, który skłania testatora do oświadczenia woli o określonej treści (niekoniecznie odpowiadającej jego rzeczywistej woli). Dotyczy to zarówno działań ze strony osoby trzeciej, jak i wewnętrznych obaw spadkodawcy przed wystąpieniem zjawisk lub potencjalnych konsekwencji.
